ارتودنسی چیست ؟ | انواع ارتودنسی + نکات مراقبتی

ارتودنسی، شاخه‌ای از دندانپزشکی است که به اصلاح دندان‌ها و فک‌ها در موقعیت نامناسب می‌پردازد. دندان‌هایی که در محل نامناسبی قرار می‌گیرند و شکل نامعمولی دارند، مشکلات بهداشتی مختلفی را بوجود می‌آورند. در حفظ بهداشت دندانی این دندان‌ها سختی بیشتری را تجربه می‌کنند. بیماری که دندان‌های نامرتبی دارد، در معرض خطر ابتلا به پوسیدگی و بیماری‌های پریودنتال قرار دارد. این وضعیت باعث فشار بیشتری بر دندان‌های مسئول جویدن غذا می‌شود و در نتیجه در طولانی مدت عوارض مختلفی را برای فرد به همراه دارد.

 

انواع ارتودنسی

در حالی که بسیاری از افراد هر سال با درمان ارتودنسی آغاز می‌کنند، روش‌های مختلفی برای این درمان وجود دارد. انتخاب شما به نیازهای خاص شما بستگی دارد و هر یک از روش‌ها مزایای منحصر به فرد خود را دارند.

1. ارتودنسی متحرک :

برای درمان مشکلات کمی شدیدتر، روش ارتودنسی متحرک پیشنهاد میشود واین روش برای هر دو فک قابل استفاده است، اما برای دندان‌های پایین، اجرای آن سخت و چالش‌برانگیز است.
دستگاه ارتودنسی متحرک با استفاده از پلاستیک شفاف ساخته و به صورت سفارشی برای دهان بیمار تهیه می‌شود. این دستگاه با ایجاد تنش قوی، تمام دندان‌ها را به موقعیت مطلوبی منتقل می‌کند.

 

2. ارتودنسی ثابت :

در ارتودنسی ثابت، با چسباندن براکت‌ها به دندان‌ها، به صورت ثابت نصب می‌شوند. بیشتر مشکلات و ناهنجاری‌های دندانی با استفاده از این روش قابل درمان هستند .

 

3.ارتودنسی نامرئی :

ارتودنسی نامرئی، بیشتر به دلیل ظاهر نامرئی بودن بر روی دندان‌ها، برای افراد بزرگسال جذابیت دارد. با این حال، این نوع درمان همگانی نیست و برای همه مناسب نیست. در صورت تمایل به ارتودنسی نامرئی، متخصص ارتودنسی باید ابتدا وضعیت فک و دندان شما را بررسی و ارزیابی کند.

 

4.ارتودنسی دیمون :

ارتودنسی دیمون یکی از روش‌های جدید در حوزه ارتودنسی است که برخلاف روش سنتی، از براکت‌هایی با قابلیت باز و بسته شدن کشویی به جای کش‌های بسیار کوچک استفاده می‌کند. در این روش، اتصال سیم به براکت‌ها با استفاده از این براکت‌های قابل تعویض انجام می‌شود.

 

5.ارتودنسی رنگی :

استفاده از ارتودنسی رنگارنگ، بین نوجوانان بسیار محبوب است. برای جلب توجه این گروه سنی، بریس‌های رنگی با گستره رنگی وسیعی عرضه شده‌اند که باعث شده این نوع ارتودنسی بسیار جذاب به نظر برسد.

 

6.ارتودنسی لینگوال :

ارتودنسی لینگوال یکی از روش‌های پنهان ارتودنسی است که در آن دندان‌ها به وسیله براکت‌ها و سیم‌های ارتودنسی در پشت دندان‌ها ترمیم می‌شوند. به دلیل این که این نوع ارتودنسی در پشت دندان‌ها صورت می‌گیرد، بین بزرگسالان بسیار محبوب است.

 

مراحل ارتودنسی :

یک متخصص ارتودنسی با تجربه باید به دقت تمام مراحل نصب ارتودنسی را انجام دهد. مراحل نصب ارتودنسی به ترتیب شامل موارد زیر هستند:

1. مشاوره

اولین مرحله ارتودنسی، انجام معاینات فیزیکی اولیه توسط متخصص است که سپس با بررسی شرایط دندان های شما، پیشنهادات مناسبی برای درمان ارتودنسی به شما ارائه خواهد شد.

2. اشعه ایکس

در این مرحله، متخصص ارتودنسی با تهیه عکس‌های اشعه ایکس، شرایط دندان های بیمار را مشخص می‌کند با استفاده از عکس‌های پانوراما و مشخصات اشعه ایکس بهترین روش برای تعیین وضعیت دندان ها می‌باشد. این عکس‌ها به متخصص ارتودنسی کمک می‌کنند تا موقعیت دندان‌های بیمار را به صورت دقیق تری تشخیص دهد.
علاوه بر این، تصاویر رادیوگرافی دندان‌ها ضمن نشان دادن آسیب دیدگی‌های ممکن، به متخصص ارتودنسی اجازه می‌دهد وضعیت ریشه دندان‌ها را با وضعیت دندان در بالای آن تطبیق دهد. به طور کلی، شرایط ریشه دندان‌ها می‌توانند با شرایط سایر قسمت‌های دندان‌ها تفاوت های چشمگیری داشته باشند.

 

3. کشیدن دندان

یکی از مراحل رایج در ارتودنسی، کشیدن یکی از دندان‌هاست که پس از بررسی عکس‌های اشعه ایکس توسط متخصص ارتودنسی، ممکن است ضروری به نظر برسد. این تصمیم بر عهده متخصص ارتودنسی است که تعیین می‌کند کدام دندان باید خارج شود تا فضای لازم برای دندان‌های دیگر فراهم شود. در اکثر موارد، این دندان یکی از آسیاب‌های قبلی یا دندان‌های اضافی است که بر روی سطح بالایی یا پایینی دندان‌ها ظاهر شده است.

 

4. ایجاد فاصله کافی

یک متخصص ارتودنسی حرفه‌ای برای سنجش فاصله بین دندان‌ها از ابزارهای مختلف استفاده می‌کند. برای قرار دادن براکت‌های ارتودنسی در جای مناسب، نیاز به فاصله مناسب بین دندان‌ها وجود دارد. در صورتی که فواصل بین دندان‌ها بسیار کم باشد، متخصص ارتودنسی با استفاده از ابزارهای مختلف، فاصله مناسب را ایجاد می‌کند که این ابزارها را به عنوان اسپیسر یا فاصله‌ساز می‌شناسند. گاهی، به دستور متخصص ارتودنسی، برای چند روز یا چند هفته مجبور خواهید بود از این ابزار استفاده کنید.

 

5. قالب گیری

پس از حذف تمام دندان‌های اضافی و ایجاد فاصله مناسب، متخصص ارتودنسی قبل از نصب کامل ارتودنسی، دندان‌ها را قالب‌گیری می‌کند. این کار عموماً نیم ساعت به طول می‌انجامد.
قالب‌گیری دندان به عنوان یک مرحله مهم در روند نصب کامل ارتودنسی تلقی می‌شود و به متخصص ارتودنسی اجازه می‌دهد که جنبه‌های مختلف این فرایند را تعیین کند. با استفاده از قالب‌گیری، متخصص ارتودنسی می‌تواند میزان و نوع قطعات و طول سیم لازم برای ارتودنسی را مشخص کند.

 

6. فرآیند باندینگ

راه‌اندازی باندها در دور آسیاب‌ها با استفاده از نوارهای فلزی به سادگی توسط متخصص ارتودنسی ماهر قابل انجام است. باندها به عنوان یک لنگر برای سایر قطعات نصب شده در دهان عمل می‌کنند. در گذشته، متخصصان ارتودنسی باندها را بر روی تمام دندان‌ها قرار می‌دادند. با این حال، در حال حاضر باندها فقط در دندان‌های عقب قرار می‌گیرند و دلیل این پیشرفت به ایجاد روش‌های پیوند باندها برای دندان‌های جلو است.

7. اتصال باند ها

قبل از نصب باندهای ارتودنسی، متخصصان ارتودنسی از یک ابزار خاص برای بررسی داخل دهان بیمار استفاده می‌کنند و سپس با استفاده از یک خمیر دندان بدون طعم، دندان ها به دقت تمیز شده و پس از شستشو، خشک می‌شوند.
پس از ساخت باندهای ارتودنسی، متخصص ارتودنسی آن‌ها را در پشت دندان‌ها قرار می‌دهد. پس از قرار گرفتن تمامی باندها، مواد اضافی از دندان‌ها پاک می‌شوند و متخصص از نور آبی استفاده کرده و از اتصال و محل اصلی باندها اطمینان حاصل می‌کند.

 

8. قرار دادن سیم ها

یک متخصص ارتودنسی با استفاده از مواد پلاستیکی، سیم ها را به براکت ها متصل می کند. این مواد پلاستیکی می تواند با توجه به سلیقه مشتری، رنگبندی شده و دارای نمایش خاصی باشد.

 

9. اصلاحات :

پس از نصب ارتودنسی، متخصص ارتودنسی به بررسی اتصالات می پردازند. با استفاده از کش های ارتودنسی، دندان ها حرکت می کنند و در طول درمان، این کش ها هر جلسه تعویض می شوند. اتصالات ممکن است در طول فرآیند ارتودنسی جابجا شوند یا خواص کش ها تغییر کنند، لذا با متخصص خود باید به صورت منظم در ارتباط باشید.

10. برداشت ارتودنسی

زمانی که متخصص ارتودنسی از وضعیت دندان‌ها رضایت کامل دارد، براکت ها و سیم ها از دندان‌ها حذف خواهند شد. مجموع مدت زمان پروسه از مرحله 1 تا 10، بین 1 تا 1.5 سال است.

 

ارتودنسی مناسب چه افرادی است ؟

افرادی که دارای عدم هماهنگی و نامنظمی در دندان‌ها و فک‌های خود هستند، به درمان ارتودنسی نیاز دارند و مال‌اکلوژن، یک شرایط نامطلوب است که در آن دندان‌ها به شکل کج و غیرقابل پیش‌بینی و در موقعیت نامناسبی قرار می‌گیرند. بنابراین، درمان ارتودنسی برای رشد صحیح فک‌ها و دندان‌ها و جلوگیری از مال‌اکلوژن، ضروری است.
مال‌اکلوژن به عنوان یک وضعیت نامطلوب ویرایش موقعیت طبیعی دندان‌ها تلقی می شود. با این حال، این وضعیت ممکن است بر روی ظاهر صورت و دندان‌ها و بر روی توانایی خوردن غذا و صحبت کردن تأثیر بگذارد و منجر به احساسات نامطلوبی مانند خجالت زدگی، کاهش اعتماد به نفس، افسردگی شود.

عموما افرادی که مشکلات زیر را دارند نیاز به ارتودنسی دندان دارند:

• نامرتب بودن دندان ها و به هم ریختگی یا کراودینگ
• وجود دندان نهفته
• وجود فاصله بین دندان ها
• دیپ بایت یا جلو زدگی دندان های فک بالایی
• بیرون زدگی دندان ها و یا اورجت دندان های جلویی
• ریورس بایت ( زمانی که دهان بسته میشود، دندان های فوقانی پشت دندان های تحتانی قرار می گیرند)
• کراس بایت (عدم انطباق دندان‌های فک بالا و پایین )
• آندر بایت ( دندان های فک پایین جلوتر از دندان های فک بالا قرار می گیرند.)
• نیش باز یا اپن بایت
• عدم تقارن دندان ها

 

مدت زمان ارتودنسی :

برای تعیین مدت زمان درمان ارتودنسی، نمی‌توان زمان دقیق استفاده از بریس ها را مشخص کرد. علاوه براین، فاکتورهای گوناگونی بر حرکت دندان ها در طول درمان ارتودنسی تأثیر می‌گذارند. حتی با تجربه تری و متخصص دکتر ارتودنسی، نمی‌توان نظر دقیقی در مورد واکنش دندان ها به اصلاحات قبل از شروع درمان ارائه داد.

فواید ارتودنسی دندان در کودکان

1. جلوگیری از کج درآمدن دندان ها در آینده
2. جلوگیری از بروز آسیب به الگوی رشد طبیعی فک
3. درمان انواع مال اکلوژن ها
4. کمک به هدایت رشد فک
5. کمک به وسیع شدن کام دهان
6. کاهش خطر آسیب به دندان های دائمی
7. کاهش هزینه ارتودنسی در آینده

بیشتر بخوانید : ارتودنسی کودکان | مزایای ارتودنسی + بهترین سن برای ارتودنسی

فواید ارتودنسی دندان در بزرگسالان

1. کاهش خطر پوسیدگی دندان :

یکی از مزایای بی نظیر درمان ارتودنسی برای بزرگسالان، کاهش خطر پوسیدگی دندان و بیماری لثه است. اختلاف زیادی در فاصله دندان‌ها، تورم آن‌ها یا وضعیت دندان‌های کج می‌تواند به سختی باعث شستشوی کامل دهان شود که در نتیجه ممکن است باعث تشکیل پلاک و باکتری‌هایی شود که در نهایت باعث پوسیدگی دندان و بیماری لثه شوند. این موضوع با درمان ارتودنسی بزرگسالان، بهبود می‌یابد؛ به دلیل صاف کردن دندان‌ها، این مشکلات به حداقل می‌رسند که خطر ابتلا به آنها را کاهش می‌دهد.

 

2. افزایش اعتماد به نفس :

درمان به موقع ارتودنسی باعث بهبود ظاهر و اعتماد به نفس شما می‌شود. داشتن دندان‌های صاف نشانه سلامت دهان و دندان است و لبخند سالم، از سلامت شما پیام می‌دهد. درمان ارتودنسی نامرئی یا سرامیکی در بزرگسالی به شما کمک می‌کند تا در جامعه و به خصوص در محل کار، با اطمینان و اعتماد به نفس بیشتری روبرو شوید.

3. تمیز کردن دندان ها پس از ارتودنسی آسانتر است :

یکی از فواید ارتودنسی دندان، بازگشت دندان‌ها به محل خود در فک و حفظ آنها در جای مناسب پس از برداشتن وسایل ارتودنسی است. این امر نه تنها در تمیز کردن دندان‌ها به راحتی کمک می‌کند، بلکه همچنین باعث افزایش طول عمر دندان‌ها می‌شود.

 

4. برطرف شدن برخی مشکلات گوارشی :

در حالت طبیعی، هر دندان بالایی با دو دندان پایینی در تماس است و این باعث می‌شود که غذاها خوبی آسیاب شده و با بزاق دهان به خوبی مخلوط شوند. اما در حالت غیر عادی که دندان‌ها روی هم افتاده یا فاصله دار هستند، هر دندان بالایی با دو دندان پایینی در تماس نیست و این باعث می‌شود که غذاها به خوبی آسیاب نشوند و با بزاق دهان به خوبی ترکیب نشوند. یکی از فواید ارتودنسی دندان، ایجاد هماهنگی بین دندان‌های بالا و پایینی است که در نتیجه باعث ارتقای عملکرد آسیاب شدن و جویدن غذا می‌شود.
ارتودنسی می‌تواند به وضعیت عادی و مناسب تماس دندان‌ها و همچنین نظم دندان‌ها را به حالت عادی برگرداند. این باعث می‌شود که عمل جویدن به درستی انجام شده و مشکلات گوارشی نیز برطرف می‌شوند.

5. درمان مشکلات عضلانی در سیستم جونده

با ارتودنسی دندان، علاوه بر رفع مشکلات گوارشی و هضم غذا، می‌توان به درمان مشکلات عضلانی سیستم جونده کمک کرد. این در حالی است که فردی به دلیل فک کوچک خود یا عادات نامناسب و غلطش همیشه با دندان‌های یک سمت غذا می‌خورد.
این فرد در طول زمان، عضلات یک سمت از صورتش بزرگتر شده و صورت و چانه‌اش نامتقارن و نامتوازن میشود. به دلیل این که صورت همیشه مرکز توجه در روابط اجتماعی است، باید به موقع و با درمان مناسب، این مشکل را حل کرد.

نکات مراقبتی بعد از ارتودنسی :

مراقبت های ارتودنسی دندان را می توان به سه دسته ی مختلف تقسیم کرد :

• مراقبت های قبل از ارتودنسی
• مراقبت حین ارتودنسی
• مراقبت های بعد از ارتودنسی

مراقبت های قبل از ارتودنسی :

یکی از مراقبت‌های بسیار حائز اهمیت پیش از ارتودنسی، یافتن یک متخصص با تجربه و مجرب در زمینه ارتودنسی است که این انتخاب حتماً بر روی کیفیت، زیبایی و مدت زمان درمان شما تأثیر خواهد گذاشت و از بسیاری از عوارض جلوگیری خواهد کرد. بنابراین، به دنبال یافتن یک متخصص ارتودنسی حرفه‌ای باشید و با انواع مختلف ارتودنسی آشنا شوید.

مراقبت های حین ارتودنسی :

پس از نصب پلاک‌های ارتودنسی، مراقبت‌ها باید از لحظه اول شروع شود تا عوارضی مانند پوسیدگی جلوگیری شود. متخصص ارتودنسی شما نکات ضروری در مراقبت و نگهداری را توضیح می‌دهد. رعایت این مراقبت‌ها از روز اول تا پایان درمان ارتودنسی برای پیشگیری از عوارض بسیار حائز اهمیت است.

مراقبت های روز اول بعد از ارتودنسی:

در روزهای ابتدایی نصب ارتودنسی، ممکن است درد خفیفی را تجربه کنید یا دندان‌های شما حساس شوند ولی با استفاده از مسکن‌ها، می‌توانید این مشکلات را کاهش دهید. همچنین استفاده از آب گرم و آب نمک به شما کمک می‌کند درد و حساسیت را کاهش دهید.
مراقبت‌های هفته اول درمان ارتودنسی تفاوت چندانی با روزهای ابتدایی ندارد و بهتر است مراقبت‌های روز اول را حداکثر تا یک هفته ادامه دهید.

 

طرز مراقبت از دندان های ارتودنسی شده

در طی درمان ارتودنسی، بهداشت دهان و دندان باید با حساسیت ویژه‌تری انجام شود تا عوارضی جلوگیری شود و زمان درمان کاهش یابد.

مسواک زدن

در ابتدا، برای گزینش مسواک‌های مناسب ارتودنسی حتما با متخصص ارتودنسی خود مشورت کنید و در طول درمان، بهتر است از مسواک نرم و برقی استفاده کنید و پس از سه ماه، مسواک خود را تعویض کنید.

طرز صحیح مسواک زدن در طول درمان ارتودنسی

برای درمان ارتودنسی، بهتر است روزانه 3 تا 4 بار مسواک بزنید و هربار حدود 2 دقیقه صرف آن کنید و برای تمیزی دندان‌ها، بهتر است به مدت 10 ثانیه به هر دندان توجه کنید و با فشار دادن ملایم مسواک، ذرات مواد غذایی را از روی ارتودنسی و دندان پاک کنید.
در صورتی که امکان استفاده از مسواک وجود ندارد، پس از خوردن غذا، بهتر است با چرخاندن آب در دهان، آن را شستشوداده و دهان خود را به دقت تمیز کنید.

 

نخ دندان

استفاده از نخ دندان به همراه مسواک زدن، فایده‌های فراوانی دارد. این روش به شما کمک می‌کند تا جرم‌های موجود در فواصل بین دندان‌ها و پایین لثه را که با مسواک به سختی قابل دسترسی هستند، پاک کنید.

طرز استفاده از نخ دندان

استفاده از نخ دندان در درمان ارتودنسی، نیازمند رعایت موارد زیر است:

– با حوصله و آرامش، نخ دندان را به آرامی از بین سیم ها عبور دهید.
– روش استفاده از نخ دندان باید به صورت C شکل باشد تا به سیم ها آسیب نرسانید.
– همچنین باید به این نکته توجه کنید که نخ دندان را به صورت عمودی و با حرکت اره‌ای جابجا نکنید.

 

خمیر دندان ارتودنسی

پیش از خرید خمیر دندان، بهتر است با متخصص ارتودنسی خود مشورت کنید تا بهترین نوع خمیر دندان را برای خود انتخاب کنید. در انتخاب خمیر دندان، حضور فلوراید و خاصیت ضدپوسیدگی باید مدنظر قرار گیرد و بهتر است محتوای فلوراید در آن کنترل شده و با درصد مشخصی عرضه شود.

اجتناب از عادات نامناسب

در طول درمان ارتودنسی، باید از جویدن مداد، خودکار، یخ و ناخن خودداری کنید زیرا این عملیات می‌تواند به دندان و ارتودنسی شما آسیب بزند. همچنین باید در دوران درمان از مصرف نوشابه، قهوه، سیگار و قلیان پرهیز کنید زیرا تاثیرات منفی آن‌ها بر روی دندان و ارتودنسی شما مضر است.

رعایت عادات غذایی در دوران ارتودنسی

تغذیه در دوران درمان ارتودنسی بسیار حائز اهمیت است و عدم رعایت آن ممکن است باعث آسیب به ارتودنسی، پوسیدگی و زرد شدن دندان شود. بنابراین، تغذیه صحیح در دوران درمان بسیار مهم است.

 

مراجعه و چکاپ منظم

می‌توان گفت کاهش مدت درمان در ارتودنسی، بستگی به مراجعات منظم به دندانپزشک دارد و در هر چکاپ ماهانه، دندانپزشک شما سیم و براکت‌های شما را بررسی و بریس‌هایتان را به درستی تنظیم می‌کند. لذا حتماً چکاپ‌های ماهیانه ارتودنسی خود را جدی بگیرید.